Özet
Giriş: İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfekte bireylerimizin (HEB) sayısı her geçen gün artmakta ve yüksek etkili antiretroviral tedavi (HAART) kullanımı ile yaşam süreleri uzamaktadır. Yaşın ilerlemesi ile renal fonksiyon bozukluğu yapabilecek kronik hastalıklar da görülmeye başlayacaktır. Ayrıca HIV’in kendisinin neden olduğu enflamasyona bağlı HIV ilişkili nefropati ve HAART kullanımına bağlı renal fonksiyon bozuklukları literatürde bildirilmektedir. İnsan immün yetmezlik virüsünün sosyal ve medikal problemleri düşünüldüğünde ek bir hastalık olarak nefropatinin yol açtığı komplikasyonlar hasta yönetimini güçleştirmektedir. Bu yüzden erken dönemde nefropatinin tespit edilip önlemlerin alınması önemlidir. Kreatinin nefropatinin değerlendirilmesinde her zaman yeterli gelmemektedir. Sağlıklı bireylere kıyasla HEB’lerde nefropatiyi göstermede yeni arayışlara ihtiyaç duyulmaktadır. HIV ile enfekte bireylerde nefropati gelişip gelişmediğini belirlemede, sistatin C, idrarda KIM1, serum ve idrarda NGAL düzeylerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Daha önce renal fonksiyon bozukluğu tespit edilmeyen 88 HEB ve 81 sağlıklı birey prospektif olarak değerlendirildi. Serum örneğinde sistatin C ve NGAL düzeyleri çalışılırken, idrar örneklerinde ise KIM1 ve NGAL düzeyleri çalışıldı. Bu hastalarda serum kreatinin, spot idrarda protein ve kreatinin düzeyleri kaydedildi.
Bulgular: Tüm katılımcıların 114’ü erkek (%67,5), 55’i kadındı (%32,5). Kontrol grubunda tahmini-glomerüler filtrasyon hızı (eGFR), serumda sistatin C, serumda ve idrarda NGAL düzeylerinin hasta grubundan daha yüksek olduğu gözlendi. Serum kreatinin, idrar protein ve idrar kreatinin değerleri hasta grubunda, sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırıldığında daha yüksek bulundu (p<0,05). Tenofovir disoproksil fumarat kullanan hastalarda eGFR, kullanmayan hastalara göre daha düşüktü (p=0,017). Tüm katılımcılar değerlendirildiğinde kadınlarda idrarda NGAL düzeyi daha yüksekti (p<0,001).
Sonuç: Çalışmamızda HEB’lerde, kontrol grubuna göre kreatinin yüksekliği ve eGFR düşüklüğü mevcuttu. Kontrol grubunda ise serumda sistatin C, idrarda ve serumda NGAL düzeyleri daha yüksekti. Bu parametreler; renal foksiyonları değerlendirmede standartlaşmış olan serumda kreatinin ve kreatinin bazlı eGFR ile korelasyon göstermemiştir. Çalışmamız kesitsel bir çalışma olup tek ölçüm yapılmıştır. Çalışmamızda özellikle idrarda NGAL düzeyi kadınlarda daha yüksek saptanmış olup, nefropati belirteçlerini kullanırken cinsiyet faktörüne dikkat etmek gereklidir. Tenofovir disoproksil fumarat kullanımı olan hastalarda eGFR düşüklüğü dikkati çekmektedir.
